Çin’den başlayarak tüm dünyayı etkileyen ve ülkemizde de etkisi gün geçtikçe daha fazla görülen koronavirüs (COVID-19), solunum yolu enfeksiyonuna neden olan ve insandan insana bulaşan bir virüstür. Dünya Sağlık Örgütü tarafından şiddetli akut solunum sendromu olarak tanımlanan koronavirüs (COVID-19), ilk olarak 2019 Aralık ayında Çin’in Wuhan bölgesinde görüldü ve tarihler 11 Mart 2020’yi gösterdiğinde Dünya Sağlık Örgütü bu virüsü pandemi yani küresel salgın ilan etti.
Koronavirüs Nedir?
Koronavirüs (COVID-19), 20 farklı virüsü barındıran geniş bir ailedir. Bu ailenin en hafif seyirli geçirilen ve toplumlarda en çok rastlananı nezledir. Ağır semptomlar ile geçirilmiş önceki türleri ile Ortadoğu Solunum Sendromu olarak adlandırılan MERS, Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu olarak bilinen SARS’tır. COVID-19 küresel bir şekilde yayıldığı ve etkileri de yüksek olduğu için bu virüs ailesinin en tehlikeli olanıdır.
Koronavirüsler, aslında zoonik virüslerdir. Yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaşma riski taşıyan bir rahatsızlıktır. SARS virüsünün misk kedilerinden, MERS virüsünün ise develerden bulaştığı bilinmektedir. COVID-19 koronavirüs ise tam net olmamakla birlikte Çin’de hayvan pazarından alınan yarasa veya pangolin adlı bir egzotik hayvanın tüketilmesi ile insanlara geçtiği tahmin edilmektedir.
Koronavirüs Semptomları Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?
Özellikle 65 yaş üstü kişiler ile akciğer, şeker, tansiyon gibi kronik rahatsızlıkları olan kişileri ciddi şekilde etkileyen koronavirüs, insandan insana öksürme ve hapşırma ile yayılan solunum damlacıklarından veya doğrudan temas ile bulaşmaktadır. Kuluçka süresi 2 ila 14 gün arasında olan virüsün en sık karşılaşılan semptomları yüksek ateş ve kuru öksürüktür. Genel olarak virüsün belirtileri;
- 3⁰C ve üstü yüksek ateş
- Nefes darlığı
- Kuru ve balgamlı öksürük
- Boğaz ağrısı
- İştahsızlık ve halsizlik
- Kas ve eklem ağrıları
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- İshal
- Burun akıntısı şeklindedir.
Yüksek ateş ile birlikte bu semptomlardan herhangi biri daha mevcut ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak koronavirüs testi yaptırmanız gerekir.
Koronavirüs Korunma Yolları Nelerdir?
Koronavirüs insandan insana;
- Tokalaşma veya sarılma gibi yakın temas ile
- Mikroplarla kirlenmiş yüzey veya eşyalara temas etmiş eller ile ağız, burun ve gözlere dokunulmasıyla
- Hapşırma, öksürme veya konuşma sırasında solunum yolu damlacıklarının yayılması gibi durumlarla bulaşmaktadır.
Koronavirüs’ten korunmak için ise alacağın önlemler ise şunlardır:
- Ellerini belirli aralıklarla 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalısın. Özellikle dışarıdan eve geldiğin zaman ellerini yıkadıktan sonra yüzünü de su ve sabunla yıkamaya özen göstermelisin.
- Eğer dışarıda olman gerekiyorsa yanında mutlaka kolonya gibi alkol bazlı dezenfektan ve ıslak mendil bulundurmalısın. Bunlarla sık sık ellerini dezenfekte edip, hiçbir şekilde de ellerini ağız, burun veya göz bölgelerine götürmemelisin.
- Kişiler ile tokalaşma, öpüşme ve sarılma gibi yakın temas kurmaktan kaçınmalısın. Aynı tabak veya çatal kaşıktan yemek yememeye, aynı bardaktan su içmemeye dikkat etmelisin.
- Öksürme veya hapşırma durumlarında ağız ve burun bölgesini tek kullanımlık mendil ile kapatıp, ardından mendili mutlaka çöpe at. Eğer yanında mendil yoksa dirsek için ile ağız ve burun bölgeni kapatmalısın.
- Kalabalık alanlardan uzak dur, ama girmen gerekiyorsa maske ve eldiven kullan. Kullandığın maske ve eldiveni de en fazla saatte bir değiştirmeye özen göstermelisin.
- Seyahat etmekten kaçın. Eğer seyahat etmek zorunda kaldıysan kendini 14 gün evde karantinaya al, semptomlardan biri baş gösterdiğinde de en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısın.
- Kapı kolları, telefon, oyuncak gibi sık dokunulan yüzeyleri ve eşyalarını sık sık temizlemeyi ve dezenfekte etmeyi unutma.
- Son olarak koronavirüsten korunmak için bağışıklık sistemini güçlendirecek besinler almayı ihmal etme!
