Son dönemde sıkça duymaya başladığımız glutensiz beslenme ve yiyeceklerin üzerinde daha sık görmeye başladığımız “gluten free” ürünler bir trend mi yoksa gluten gerçekten sağlığa zararlı mı?
Gluten nedir, zararları nelerdir, glutensiz diyet ve glütensiz beslenme ile ilgili her şeyi bir de gluten alerjisi olan birinin ağzından duy istedik. Ayrıca senin için şahane bir glutensiz ekmek tarifi hazırladık.
Yazının devamında gluten dünyası ile bedenin arasındaki ilişkinin nasıl işlediğine dair birçok fikrin olacağına eminiz.
Gluten Nedir ?
Buğday, yapısında 30’dan fazla farklı protein çeşidi bulundurur. Bu proteinlerin 2 tanesi glütenin ve gliadindir. Gluten (Türkçesi glüten); buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünlerinin içerisinde bulunan bu doğal proteinin adıdır.
Çölyak hastası, gluten hassasiyeti, gluten alerjisi ve bazı ender görülen deri hastalıklarına sahip olan kişiler glütene karşı değişiklik gösteren ciddi reaksiyonlar verebilir.
Gluten aslında tamamen doğal bir maddedir ancak buğdayın son yıllardaki değişen genetik yapısından dolayı günümüzde insan vücudunun gluteni sindirmesi zorlaşmakta ve glutene karşı hassasiyet artış göstermekte. Ve beraberinde bağışıklık sistemini yorup hastalıklara karşı daha dirençsiz olmamızı sebep olabilir. Özellikle unlu mamulleri çok tüketen kişilerde gluten alerjisi daha sık görülebilmekte.
Harvard Üniversitesi Profesörü Dr. Leffler ve bir çok meslektaşı glüten intoleransı veya çölyak hastalığı olmayan kişilerin gluten tüketmesinde herhangi bir zarar olmadığını belirtiyor.
Gluteni beslenme şeklinden çıkararak bağışıklık sisteminin daha az yorulacağını düşünen kişiler daha fazla enerjik ve sağlıklı hissettiklerini, üstelik daha kolay kilo kaybettiklerini söylüyor olabilirler.
Yani temel olarak glutensiz beslenme veya gluten diyeti; ekmek, bisküvi, pasta, makarna, pizza gibi her türlü unlu mamulü, paketli birçok ürünü (donmuş sebzeler, hazır soslar gibi) ve bira gibi gluten içeren içecekleri kesmek anlamına geliyor. Sıraladığımız besinler zaten sağlığımız üzerinde pek olumlu etkisi olmayan besinler olduğu için bu beslenme şekli glutensiz ve daha sağlıklı bir beslenme tarzını da desteklemiş oluyor.
Senin için hazırladığımız glutensiz ürünler grafiğini yazının içerisinde bulabilirsin.
Çölyak (Gluten Enteropatisi) Nedir ve Çölyak Hastası Nasıl Beslenmelidir?
Gluten enteropatisi olarak da adlandırılan çölyak hastalığı, bağırsaklardaki sindirim işlemini sağlayan villus yapılarının bozulmasını ve yiyeceklerde bulunan besin değerlerinin emilmesini engeller. Ve bu durum bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir.
Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdaların tüketiminde belirtilerini göstermeye başlar ve ömür boyu süren bir alerjik hastalıktır. Başlangıçta çölyak hastalığı için ortaya çıkmış olan glutensiz ürünler, gün geçtikçe birçok kişi tarafından tercih edilmeye başlamıştır.
Bazı insanların aslında yalnızca buğdaya alerjisi olabilir. Bu durum semptomların benzerliğinden dolayı sıkça glüten alerjisi ile karıştırılabilir.
Çölyak hastalığının teşhisinde, vücudun glutene karşı dirençli olup olmadığını görebilmek için kan testi yapılmakta.
Gluten Intoleransı Nedir?
Gluten intoleransı olan kişiler, küçük porsiyon glüten tüketebilirken çölyak hastası olan kişiler glütene karşı 0 tolerans göstererek en küçük porsiyonda bile tepki gösteriyorlar ve başlıca damar hastalıkları, kemik sorunları, kısırlık, ödem, ishal, kusma ve deri alerjileri gibi birçok soruna yol açabiliyor. Bu kişiler, yemeklerinin gluten içeren besinlerle aynı kapta bulunmasından dolayı bile atak gösterebiliyorlar.
Gluten intoleransı olan kişiler çölyak hastası olmadıkları halde benzer belirtilere sahip olabilirler.
Glutene karşı tepki gösteren kişilerde meydana gelen semptomlar:
* Yorgunluk * Kabızlık * İshal * Kilo alımı * Kilo kaybı * Gaz * Karın ağrıları * Mide krampları * Mide bulantısı
Glutensiz Beslenme (Gluten Free) Nedir?
Çölyak hastalığı tedavilerinde ve glütene karşı intoleransı olan kişilerin programlarında tercih edilen ve son zamanlarda oldukça popüler bir hale gelen beslenme şeklidir ve “Gluten Free“ olarak da bilinir. Bu beslenme şekli içerisinde buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünlerinin doğal proteini olarak adlandırılan glüten maddesinin tüketilmemesi yer alır. Glutensiz Beslenme Alışkanlığı ile Daha Enerjik Hisset!
Buğdayın genetik yapısının bozulması ile birlikte ortaya çıkan gluten hassasiyeti, yoğun olarak 90’larda diyet ve beslenme tercihleri arasında dikkat edilmeye başlayan önemli konular arasında. Yaygınlaşan gluten duyarlılığı ile birçok insan glüten tüketiminin kendilerini yorgun ve halsiz hissettirdiğini; gluten diyetler ve programların insana daha enerjik ve sağlıklı bir yaşam sunduğunu savunuyorlar.
Glütensiz beslenmenin başlıca migren olmak üzere birçok hastalığa iyi geldiği söylenmekte.
Gluten günlük hayatımızda başlıca tahıllar olmak üzere sıkça tükettiğimiz birçok besinin içerisinde bulunmakta. Paketli ürünler, hazır donmuş gıdalar, unlu mamuller ve soslar gibi. Bunlardan kaçınmak için yiyecek etiketlerine iyice bakmanı öneririz. Paketlerin üzerinde gluten içerir veya içermez ibaresini mutlaka göreceksin.
Gluten içeren bu tahılları mısır, pirinç, karabuğday (greçka) darı, keten tohumu gibi besinlerle değiştirebilirsin. Diğer paketli gıdaların zaten tüketilmemesi taraftarıyız.
Glutenin Zararları
Glutensiz ürünlerin insan sağlığı üzerine etkileri hala tartışma konusu olsa da glüten içeren gıdaların sindirim bozukluklarına, baş ağrısına, ciltte döküntülere, kronik yorgunluğa ve hatta depresyona sebep olduğu biliniyor. Bilimsel dünyada glüten zararları ile ilgili tartışmalar devam ederken; bu ürünler hayatımızda artan popülerliği ile çoktan yerini almış durumda.
Gluten İçeren Yiyecekler VS. Glutensiz Ürünler Listesi
Aşağıda senin için hazırladığımız bir liste var. Bu liste içerisinde gluten içeren yiyeceklerin ve glutensiz ürünlerin birçoğunu kolaylıkla bulabilirsin. Yalnız dikkat etmen gereken en önemli şey, ürünlerin doğal ve işlenmemiş olması.
Gluten İçeren Gıdalar:
Buğday, arpa, yulaf, çavdar, şehriye, kuskus, makarna-pizza-pasta gibi unlu mamuller, paketli gıdaların çoğu, soya sosu, şinitzel-soğan halkası gibi una batırılarak yapılan kızartmalar, hazır çorba ve köftelerde kullanılan harçlar, bira, votka, cin.
Glutensiz Gıdalar:
Yumurta, et, balık, tavuk, tüm sebzeler, tüm meyveler, patates, pirinç, karabuğday, kinoa, chia tohumu, bakliyat grubu, bezelye, mısır, zeytinyağı ve diğer yağlar,
Glutensiz Unlar:
Mısır unu, badem unu, pirinç unu, karabuğday unu, soya unu, nohut unu,
Gluten Diyeti, Yani Glutensiz Beslenme Kilo Verdirir Mi?
Jessica Alba, Gywneth Paltrow, Victoria Beckham gibi glutensiz beslenmeyi hayat tarzı yapmış birçok ünlünün de etkisi ile glutensiz diyet ve glütensiz ürünler gün geçtikçe popülerliğini artırıyor.
Hızlı ulaşılan faydalı sonuçlarıyla gluten içermeyen ürünler artık herkesin kolayca bulup tüketebileceği bir ürün haline geldi. Ancak unutulmaması gerek ki glutensiz ürünlerin hepsi sağlıklı değildir. Şeker ve çikolata içeren bir dizi paketli glutensiz ürün bulunmakta. Farklı un türleri ile bir dizi glutensiz tatlı yapılmakta. Beraberinde pirinç ve patates gibi şeker ve nişasta oranı yoğun birçok besin de glutensiz diyette tüketilebilmektedir.
Bu sebeple kilo vermek için düşük kalorili ve şekersiz bir beslenme tarzında isen bu ürünlerin hepsi senin için uygun olmayabilir. Ancak doğal olmayan paketli glutensiz abur cuburlardan uzak durup, doğal glutensiz beslenmeye geçince istemsiz bir şekilde düşük karbonhidratlı, protein ve sebze ağırlıklı bir beslenme türünde olacağın için glutensiz beslenme kilo vermene yardımcı olabilir.
Glutensiz beslenmenin senin için iyi olduğunu düşünüyorsan hemen araştırmaya başla. İhtiyacını daha çabuk karşılayabilecek, vücudunun oluşturduğu toksinlerden arınmasını hızlandıran glutensiz ürünlere ve programlara bir göz at.
Glutensiz ürünleri bulabileceğin yerler:
Migros, Carrefour, Macro Center gibi birçok markette glutensiz ürünler ve glutensiz un bulabilirsin.
Glutensiz ekmeği birçok markette ve İstanbul Halk Ekmek’lerde bulabilirsin.
Ama bizim favorimiz evde kolaylıkla yapabileceğin glutensiz ekmek tarifine bir göz atmanız öneririz.
Eğer çölyak hastası değilsen yapısı değiştirilmemiş buğdayı ve karakılçık buğdayını doğal besin marketlerinde bulabilirsin.
http://teofarm.com/urun-kategori/bakliyatlar/
https://www.organikim.com.tr/
https://www.tazemasa.com/glutensiz-urunler
http://www.glutensizurunler.com/glutensiz-urun-markalari/
Glutensiz tatlı tarifimize de buradan ulaşabilirsin.
Referanslar:
https://www.health.harvard.edu/blog/going-glüten-free-just-because-heres-what-you-need-to-know-201302205916
https://gourmandelle.com/what-is-glüten-why-you-should-avoid-it/
